بهترین آموزشگاه موسیقی در کرج
آموزش سازهای زهی در بهترین آموزشگاه موسیقی کرج
سازهای زهی یا زهصداها (به انگلیسی: String instrument)، آن ردهای از سازها هستند که در آنها صدا از لرزش زه یا تار یا سیم به وجود میآید. معمولاً با زخمه زدن یا ضربه زدن یا کشیدن آرشه بر روی این زهها صدای دلخواه از ساز درمیآید. سازهای زهی را به صورتهای مختلف بخشبندی نمودهاند.
زهصداها به دو دستهٔ زخمهای و مرکب بخش میشوند. زهصداهای زخمهای دستهای از زهصداها هستند که در آنها با زخمه زدن با انگشت یا مضراب بر عامل لرزنده، صدا تولید میشود.زهصداهای مرکب خانوادهای از زهصداها است با محملی برای زهها و تشدیدکنندهای که جزء جداییناپذیر ساز است.
در قدیم به آلات موسیقی سیمی و زهی ذوات الاوتار میگفتهاند. ذوات الاوتار دو نوع بوده یکی آن که مثل چنگ و قانون و سنتور برای هر صدایی یکی سیم روی ساز بسته میشده و در روی آن رشتهها انگشت نمیگذاردهاند. نوع دوم آنهایی است که روی رشتهها که هر یک را وتر مینامیدند، انگشتهای دست چپ تکیه میکرده، مانند عود (ساز)، رباب، تنبور. به اصطلاح دیگر آنهایی که نغمهٔ آنها از مطلقات حاصل شود و نوع دیگر آنهایی که نعمهٔ به مطلق و گرفت ایجاد گردد.
سازهای زهی زخمه ای
سازهای زهی زخمهای با روشی نواخته میشوند که در آن با زخمه زدن با انگشت یا مضراب بر عامل مرتعششونده صدا تولید میشود. بیشتر سازهای زهی زخمهای از خانواده بربطها هستند ازجمله گیتار، گیتار بیس، سیتار، بالالایکا، بانجو، و ماندولین. علاوه بر سازهای زهی زخمهای، گاه در سازهای کمانهای نیز به جای کمانه کشیدن، سیمها با انگشت سبابه کشیده میشوند که به این روش، اجرای زخمهای pizzicato یا plucked گفته میشود. نوعی اجرای زخمهای که در آن از ناخن استفاده میشود زخمهای ناخنی finger nail pizzicato نامیده میشود. نوعی اجرای زخمهای که در آن زه با شدت به طرف بالا کشیده میشود و در بازگشت به دستهٔ ساز برخورد میکند زخمهای شلاقی snap pizzicato یا Bartók pizzicato نام دارد. نوعی از اجرای زخمهای نیز وجود دارد که با یکی از انگشتان دست چپ نواخته میشود و زخمهای دست چپ نام دارد. سُرِش زخمهای نوعی اجرای زخمهای است که در آن همزمان با زخمه دست راست، دست چپ با حرکت بر دسته ساز به بالا و پایین سراییده میشود.
سازهای زهی آرشه ای
دستهای از سازهای زهی که زههای آنها با استفاده از آرشه یا کمانه به صدا درمیآید سازهای کمانهای نام دارند. عمل به صدا درآوردن زههای سازهای کمانهای با کمانه را کمانهکشی میگویند. ویولن و کمانچه نمونهای از سازهای زهی کمانهای هستند. اگر حرکت کمانه از نوک به سمت پاشنه باشد به آن کمانهکشی چپ و اگر حرکت کمانه از پاشنه به سمت نوک باشد به آن کمانهکشی راست میگویند. گاه به هنگام نواختن به جای زه کمانه از چوب کمانه استفاده میشود که به آن اجرای چوبکمانهای col legno میگویند. اجرای چوبکمانهای به دو صورت زنشی battuto (با زدن چوب کمانه بر روی سیمها) یا کششی tratto (با کشیدن چوب کمانه بر روی سیمها) انجام میشود. به هنگام نواختن، پس از گذری که به شکل زخمهای یا هر شیوهٔ دیگری اجرا میشود، برای برگشت به کمانهکشی دستوری به نوازندگان داده میشود. این دستور با واژه «باکمانه» coll’arco یا arco بیان میشود.
سازهای زهی ضربه ای
در این روش از نواختن، صداها با ضربه زدن بر روی زه یا سیم ایجاد میشوند. سنتور از نمونه سازهای زهی ضربهای است. در سازهای زهی کمانهای گاه اجرای چوبکمانهای به صورت زنشی (با زدن چوب کمانه بر روی سیمها) انجام میشود که این نوع اجرا را میتوان نوعی نواختن ضربهای بهشمار آورد